Çocuk Ölümleri ve Sakat Kalınabilirlikler ARTACAK!

Çocuklarda sağlık hizmetinin sunumunda koruyucu sağlık hizmetlerinin yeri ve hastalıkların tedavisinde Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları alanında uzmanlık yapmış hekimlerin, bu alanda deneyim kazanmış sağlık personelinin önemi çok iyi bilinmektedir. Çocukluk yaş grubunda ölümlerin %80 gibi önemli bir kısmı, acil tıbbi sorunlara bağlı olarak görülür. Bu nedenle çocuk hastanın içinde bulunduğu acil durumun hızlı bir şekilde tanınması ve tedavi edilmesi ölümlerin ve sakatlıkların azaltılabilmesi için oldukça önemlidir. Acil tıbbi yardım gerektiren çok sayıda ve geniş bir yelpazede çocukluk çağı sorunları olan çocukların ilk başvurusu “Çocuk Acil Servislerine” olmaktadır. Benzer şekilde solunum yetmezliği, akut ve kronik tıbbi sorunlar, cerrahi müdahaleler, organ nakli, kanser hastalarının tedavisi, travma ve yanık gibi pek çok önemli tıbbi sorunu olan çocuklar da “Çocuk Yoğun Bakım Ünitelerinde” izlenmektedir. Bu nedenle yaşamsal bulguları güvende olmayan kritik hastaların ya da kötüleşme potansiyeli taşıyan tüm çocukların başvurduğu ya da izlendiği bu birimlerde, alternatifi olmayan, çocuklarda ölümlerin ve engelliliklerin azaltılmasına ciddi katkılar sunan çok sayıda Çocuk Acil ve Çocuk Yoğun Bakım Uzmanlarına ihtiyaç vardır. Ancak ülkemizde ne yazık ki yetişmiş Çocuk Acil Uzmanı sayısı da, Çocuk Yoğun Bakım uzmanı sayısı da son derece yetersizdir. Son olarak yaşamış olduğumuz deprem felaketinde de bu alandaki uzmanların ön saflarda çocuklar için göstermiş oldukları çabalar da yadsınamaz.

Çocuk Acil Tıp ve Çocuk Yoğun Bakım Bilim Dalları, ülkemizde 13 yıldan uzun bir süredir yan dal uzmanlığı olarak kabul edilmiş olmasına rağmen yetişmiş uzman sayısı ülkemizin ihtiyaçlarını karşılamaktan çok uzaktır. Yetersiz kadro ilanının yanı sıra, gerekli teşviklerin olmaması nedeni ile açılan kadrolara da neredeyse hiç başvuru olmadığı görülmektedir. Türk Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği olarak ülkemizde Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım alanında ihtiyaçların tespiti için ‘Hekim ve İnsan Gücü’ raporu hazırlanmış ve ilgili makamlara sunulmuştur.

2021 yılında 28 Çocuk Acil yan dal uzmanlık kadrosundan 3 (%10) kadroya, 28 Çocuk Yoğun Bakım yan dal uzmanlık kadrosundan 5 (%17) kadroya, 2022 yılında 61 Çocuk Acil yan dal uzmanlık kadrosundan 6 (%9) kadroya, 47 çocuk yoğun bakım yan dal uzmanlık kadrosundan 6 (%13) kadroya yerleştirme yapılabilmiştir. 2023 yılında ise 50 Çocuk Acil yan dal uzmanlık kadrosundan 6 (%12) kadroya, 60 Çocuk Yoğun Bakım yan dal uzmanlık kadrosundan 6 (%10) kadroya yerleştirme olmuştur. Yani yaklaşık olarak her 10 kadrodan sadece birine yerleştirme yapılabilmiştir.  

Türk Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği olarak; giderek artan yoğunlukta düzenlenen çevrimiçi eğitimler, ülkemizin her köşesinde yapılan ileri yaşam desteği kursları, resmi ve sivil kurumlarla birlikte geliştirilen projeler, yurt dışı eğitim bursu, her yıl düzenli yapılan uluslararası katılımlı kongreler ile genç meslektaşlarımızın yetişmesine ve alanımıza olan ilgilerinin artmasına, bu sayede kritik hasta çocuklara Çocuk Acil Servislerinde ve Çocuk Yoğun Bakımlarda sunulan sağlık hizmetlerinin kalitesinin artırılmasına destek olmaya çalışıyoruz. Ancak bu çaba tek başına yeterli değildir. Sağlık Bakanlığı ile yapılan istişareler maalesef yeterli sonuç vermemiştir.

Türk Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği olarak önerilerimiz;  ilk olarak yan dal uzmanlık sınavına giriş öncesi mecburi hizmetin kaldırılması, daha önemlisi her iki yan dalımızın da tercih edilebilmesi için hem uzmanlık hem de uzmanlık sonrası bu alana gönül veren hekimler için teşvik edebilecek şartların oluşturulmasıdır. Aksi takdirde önümüzdeki yıllar içerisinde kritik hasta bakımı alamadıkları için çocuk ölümleri ve sakatlıkların artması kaçınılmaz olacaktır.