Türk Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği Basın Bildirisi
(Çocuk Acil ve Yoğun Bakım Hizmetlerinin Geleceği Tehlikede)
Çocuklarda sağlık hizmetinin sunumunda koruyucu sağlık hizmetlerinin yeri ve hastalıkların tedavisinde Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları alanında uzmanlık yapmış hekimlerin, bu alanda deneyim kazanmış sağlık personelinin önemi çok iyi bilinmektedir. Çocukluk yaş grubunda ölümlerin %80 gibi önemli bir kısmı, acil tıbbi sorunlara bağlı olarak görülür. Bu nedenle çocuk hastanın içinde bulunduğu acil durumun hızlı bir şekilde tanınması ve tedavi edilmesi ölümlerin ve sakatlıkların azaltılabilmesi için oldukça önemlidir. Acil tıbbi yardım gerektiren çok sayıda ve geniş bir yelpazede çocukluk çağı sorunları olan çocukların ilk başvurusu “Çocuk Acil Servislerine” olmaktadır. Benzer şekilde solunum yetmezliği, akut ve kronik tıbbi sorunlar, cerrahi müdahaleler, organ nakli, kanser hastalarının tedavisi, travma ve yanık gibi pek çok önemli tıbbi sorunu olan çocuklar da “Çocuk Yoğun Bakım Ünitelerinde” izlenmektedir. Bu nedenle yaşamsal bulguları güvende olmayan kritik hastaların ya da kötüleşme potansiyeli taşıyan tüm çocukların başvurduğu ya da izlendiği bu birimlerde, alternatifi olmayan, çocuklarda ölümlerin ve engelliliklerinin azaltılmasına ciddi katkılar sunan çok sayıda Çocuk Acil ve Çocuk Yoğun Bakım Uzmanlarına ihtiyaç vardır. Ancak ülkemizde ne yazık ki yetişmiş Çocuk Acil Uzmanı sayısı da, Çocuk Yoğun Bakım uzmanı sayısı da son derece yetersizdir.
Çocuk Acil Tıp ve Çocuk Yoğun Bakım Bilim Dalları, ülkemizde 13 yıldan uzun bir süredir yan dal uzmanlığı olarak kabul edilmiş olmasına rağmen yetişmiş uzman sayısı ülkemizin ihtiyaçlarını karşılamaktan çok uzaktır. Yetersiz kadro ilanının yanı sıra, gerekli teşviklerin olmaması nedeni ile açılan kadrolara da neredeyse hiç başvuru olmadığı görülmektedir. Türk Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği olarak ülkemizde Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım alanında ihtiyaçların tespiti için ‘Hekim ve İnsan Gücü’ raporu hazırlanmış ve ilgili makamlara sunulmuştur.
Ülkemizde bir Çocuk Acil Tıp veya Çocuk Yoğun Bakım Uzmanı; 6 yıl tıp fakültesi arkasından 2 yıla yakın mecburi hizmet, devamında 4 yıl süren çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlık eğitimi, sonrasında 2 yıla yakın ikinci mecburi hizmet, takiben 3 yıl Çocuk Acil Tıp veya Çocuk Yoğun Bakım Uzmanlığı eğitimi ve tekrar 2 yıla yakın mecburi hizmet olmak üzere yaklaşık 17 - 19 yılda yetişebilmektedir. Bu uzun eğitim süresince 7 gün ve 24 saat kesintisiz bir hizmet döngüsünde çalışılması, ayrıca akademik bir performans gösterilmesi istenmektedir. Eğitim süresince ve mecburi hizmet döngülerinde gerek maddi ve gerekse çalışma koşulları ile ilgili olarak yeterli teşvik olmaması, Çocuk Acil Tıp ve Çocuk Yoğun Bakım uzmanlarının görevlendirildikleri birimlerde büyük çoğunluğunun tek başına ve yoğun çalışması, her şeyden sorumlu tutulmaları, dava ve malpraktis baskısı altında olmaları yeni yetişen genç meslektaşlarımızın alanımıza olan ilgisini azaltmaktadır. Bu durum son yıllarda yapılan yan dal uzmanlık kadrolarına yerleşen hekim sayılarından net olarak görülmektedir. 2021 yılında 28 Çocuk Acil yan dal uzmanlık kadrosundan 3 (%10) kadroya, 28 Çocuk Yoğun Bakım yan dal uzmanlık kadrosundan 5(%17) kadroya, 2022 yılında 61 Çocuk Acil yan dal uzmanlık kadrosundan 6(%9) kadroya, 47 çocuk yoğun bakım yan dal uzmanlık kadrosundan 6(%13) kadroya yerleştirme yapılabilmiştir. Yani yaklaşık olarak her 10 kadrodan sadece birine yerleştirme yapılabilmiştir.
Türk Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği olarak; giderek artan yoğunlukta düzenlenen online eğitimler, ülkemizin her köşesinde yapılan ileri yaşam desteği kursları, resmi ve sivil kurumlarla birlikte geliştirilen projeler, yurt dışı eğitim bursu, her yıl düzenli yapılan uluslararası katılımlı kongreler ile genç meslektaşlarımızın yetişmesine ve alanımıza olan ilgilerinin artmasına, bu sayede kritik hasta çocuklara Çocuk Acil Servislerinde ve Çocuk Yoğun Bakımlarda sunulan sağlık hizmetlerinin kalitesinin artırılmasına destek olmaya çalışıyoruz. Ancak bu çaba tek başına yeterli değildir.
Türk Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği olarak önerilerimiz; 1. Yan dal uzmanlık sınavına giriş öncesi mecburi hizmetin kaldırılması 2. Her iki yan dalımızın da tercih edilebilmesi için hem uzmanlık hem de uzmanlık sonrası teşvik edebilecek şartların oluşturulmasıdır.
Ülkemizde Çocuk Acil Uzmanı ve Çocuk Yoğun Bakım Uzmanı yetiştirilmesi için gerekli destekleyici adımların atılması, çalışma koşullarının iyileştirilmesi, birden fazla uzmanın yan yana çalışabileceği uygun koşulların sağlanması, bu ağır yükü omuzlayan meslektaşlarımızın ekonomik olarak yeterli düzeyde desteklenmesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarının diğer yan dalları ile birlikte bütün olarak ‘hekim insan gücü’ değerlendirmesi yapılarak bazı branşlarda oluşan gereksiz yığılmanın önlenmesi ve Çocuk Acil Tıp ve Çocuk Yoğun Bakım branşlarının daha tercih edilir hale getirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Ülkemizde her iki yan dalın da çocuk ölümleri ve engellilik oranlarının azaltılmasına katkıları çok büyüktür. Bu yan dallarımızın önemi 6 Şubat tarihinde yaşadığımız deprem ile daha da anlaşılmıştır. Yetkilileri bu konuda acilen adım atmaya çağırıyoruz. Her türlü iş birliğine açığız. Yoksa yakın bir gelecekte Çocuk Acil ve Çocuk Yoğun Bakım hizmeti sunacak yetişmiş uzman ve yardımcı sağlık personeli bulmak mümkün olmayacaktır.
Türk Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği Yönetim Kurulu
Olgular Eşliğinde Çocuk Acil Ve Yoğun Bakım Sempozyumu
